Ένα από τα σημαντικότερα γραμματικά φαινόμενα της Ιαπωνικής γραμματικής, είναι ο απλός αόριστος σε ανεπίσημη μορφή, καθώς "ξεκλειδώνει" την μορφή ～て των ρημάτων. Μέσω αυτής μπορούμε να συνδέσουμε κύρια ρήματα μεταξύ τους ή με βοηθητικά ρήματα που συνεισφέρουν στον σχηματισμό πληθώρας γραμματικών φαινομένων, διευρύνοντας έτσι τις επιλογές μας.
Για να μπορέσουμε να καταλάβουμε το σημερινό μάθημα, είναι απαραίτητο να θυμηθούμε την κατηγοριοποίηση ρημάτων που είδαμε στο μάθημα με τίτλο "Κατηγορίες Ρημάτων".
Τα ρήματα όπως είχαμε δει διακρίνονται σε 3 βασικές κατηγορίες ανάλογα με το εάν αλλάζει το θέμα τους από ανεπίσημη σε επίσημη μορφή ή όχι, ενώ μία κατηγορία εξαυτών αφιερώνεται σε ανώμαλα ρήματα.
Για χάρην ευκολίας θα χρησιμοποιούμε 1 αντιπροσωπευτικό ρήμα για τις 2 πρώτες κατηγορίες:
1η κατηγορία (το θέμα αλλάζει): 行く・行きます→いく・いきます ＝ πηγαίνω
2η κατηγορία (το θέμα παραμένει ίδιο): 食べ～る→食べ～ます（たべる・たべます）＝ τρώω
3η κατηγορία (ανώμαλα): する→します (κάνω)、くる➝きます(έρχομαι)、καθώς και όλα τα ρήματα που χρησιμοποιούν το する・します ως βοηθητικό όπως το べきょうする・べんきょうします＝μελετώ.
Ο λόγος της κατηγοριοποίησης είναι κυρίως για να διαχωρίσουμε τον τρόπο με τον οποίο σχηματίζεται ο απλός αόριστος και συνεπώς η πολύφημη μορφή ～て。Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε, όπως και στον επίσημο αόριστο, χαρακτηριστική κατάληξη του αορίστου γενικότερα είναι η ～た。Ανάλογα όμως με το ρήμα μπορεί να είναι ～た、～った、～んだ、～いた、～いだ。
Υπενθυμίζουμε ότι στην επίσημη μορφή η μετατροπή Ενεστώτα/Μέλλοντα σε Αόριστο γίνεται πολύ απλά με την μετατροπή ～ます→～ました。
Ας δούμε όμως τα πράγματα ανάποδα:
3η κατηγορία:
くる➝きた (ήρθα)
する→した (έκανα)
べんきょうする→べんきょうした (μελέτησα, με βοηθητικό το "έκανα")
2η κατηγορία:
たべ～る・たべ～ます→食べ～た
Στα ρήματα που το θέμα ρήματος (ΘΡ) παραμένει ίδιο από την ανεπίσημη στην επίσημη μορφή Ενεστώτα, ο κανόνας είναι πολύ απλός:
Αόριστος Ανεπίσημος 2ης κατηγορίας: ΘΡ+た
Πάμε τώρα στα δύσκολα.
1η κατηγορία:
Σε γενικές γραμμές ο κανόνας είναι ότι τα περισσότερα ρήματα αυτής της κατηγορίας σχηματίζονται ως εξής:
Αόριστος Ανεπίσημος 1ης κατηγορίας: ΘΡ+った
π.χ. 行く→行った（いった） = πήγα
すわる・すわります→すわった (κάθομαι → έκατσα)
いう・いいます→いった (λέω → είπα)
のる・のります→のった(ανεβαίνω/επιβιβάζομαι ➝ ανέβηκα, επιβιβάστηκα)
つくる・つくります→つくった(έφτιαξα)
Εξαιρέσεις ρημάτων 1ης κατηγορίας:
1) Ρήματα σε ～む、～ぬ、～ぶ：→んだ
れい：のむ・のみます→のんだ (ήπια)
しぬ・しにます→しんだ (πέθανα)
あそぶ・あそびます→あそんだ (έπαιξα)
2) Ρήματα σε ～す：→した
れい：おす・おします→おした (πίεσα, έσπρωξα, πάτησα για πλήκτρο)
(εδώ ουσιαστικά χρησιμοποιείται το ΘΡ της επίσημης μορφής + た)
3) Ρήματα σε ～く、～ぐ：→～いた、～いだ
れい：きく・きくます→きいた (άκουσα)
ぬぐ・ぬぎます→ぬいだ (γδύθηκα)
Εξαίρεση της εξαίρεσης (3) αποτελεί το いく・いきます το οποίο και θέσαμε παραπάνω ως χαρακτηριστικό της νόρμας αυτής της κατηγορίας, ακριβώς για αυτόν τον λόγο.
Επομένως θα θυμάστε ότι τα ρήματα σε ～く (εκτός του いく!) ακολουθούν τον κανόνα που μετατρέπονται σε ～いた。
Συνοψίζοντας τα παραπάνω για τον ανεπίσημο αόριστο:
1) Γενική κατάληξη η ～た。
2) Ρήματα με σταθερό ΘΡ → ΘΡ ～た
3) Ρήματα με μεταβλητό ΘΡ → γενικά ～った
3)a) Ρήματα σε く、ぐ → いた、いだ
3)b) Ρήματα σε む、ぬ、ぶ → んだ
3)c) Ρήματα σε す → した
Από κει και έπειτα, το μόνο που χρειαζόμαστε για να σχηματίσουμε την μορφή ～て, είναι να ακολουθήσουμε τον κανόνα:
Ρήμα σε Ανεπίσημο Αόριστο ～た➝～て
Έτσι, αλλάζοντας την κατάληξη από た σε て έχουμε τη μορφή ～て του ρήματος. Πού χρησιμεύει όμως; Προς το παρόν θα πούμε ότι είναι η συνδετική μορφή των ρημάτων. Αντί λοιπόν να βάζουμε το μόριο と το οποίο συνδέι ουσιαστικά και μόνο, για τα ρήματα πρέπει να χρησιμοποιούμε την て μορφή τους. Σκεφτείτε το σαν αντίστοιχο αρχαίο ελληνικό "τε".
π.χ. 私は毎朝起きて、新聞を読んで、朝ご飯を食べて、仕事へ行きます。
➝わたしはまいあさおきて、しんぶんをよんで、あさごはんをたべて、しごとへいきます。
＝Εγώ κάθε πρωί ξυπνάω και διαβάζω εφημερίδα και τρώω πρωινό και πηγαίνω στη δουλειά.
Φανταστείτε δηλαδή αυτά τα "και" να εντάσσονται στο ρήμα. Θεωρητικά είναι ελλειπές το ρήμα, επομένως δεν μπορούμε να πούμε ότι το て είναι κατάληξη, αλλά είναι κατάληξη-σύνδεσμος.
Πολύ εύκολα και σήμερα μάθαμε ένα από τα κομβικότερα και σημαντικότερα γραμματικά φαινόμενα. Θα δούμε εφαρμογές με βοηθητικά ρήματα στα επόμενα μαθήματα, ενώ θα δούμε τη μορφή て και στο 「です」 αλλά και στα επίθετα. Επίσης, αφήνουμε την κλίση σε ερώτηση και άρνηση των ρημάτων σε ανεπίσημο αόριστο, καθώς συνδυάζονται καλύτερα με την εξοικείωσή μας με τον αόριστο των επιθέτων που θα δούμε σε επόμενο μάθημα.
Μέχρι τότε, θα σας συνιστούσα να εξασκηθείτε στα παρακάτω ρήματα μετατρέποντάς στα στον ανεπίσημο αόριστο ως しゅくだい:
いきる・いきます→ζω (προσοχή είναι ομόηχο μόνο στην επίσημη μορφή με το "πηγαίνω")
とける・とけます→λιώνω (αμετάβατο)
とかす・とかします→λιώνω (μεταβατικό, δηλαδή λιώνω κάτι)
よむ・よみます→διαβάζω
そうじする・そうじします→σκουπίζω
いただく・いただきます→λαμβάνω, δέχομαι (και φράση αντίστοιχη του "καλή όρεξη")
きく・ききます→ακούω
あう・あちます➝συναντώ
Τα λέμε στο επόμενο μάθημα!
では、また次回までよろしくおねがいします！